Hoe groot is de milieu impact van flessenwater juist?
Stranden vol met bergen plastic afval. Beelden die bijblijven. Of niet? Uit cijfers van de Belgische water- en frisdrankindustrie (zij kunnen het weten) blijkt dat er in ons land 1.539 miljoen liter gebotteld water werd geconsumeerd in 2018. Of we dus nog wat kunnen doen voor het milieu? In dit artikel schetsen we een paar parameters die de (gigantische) milieu-impact van flessenwater weergeven. Met onderaan meer informatiebronnen hierover en een link naar de kwaliteit van kraantjeswater en flessenwater.
Petflessen worden gerecycleerd, toch?
De waterindustrie wil het je graag doen geloven, maar van alle petflessen worden gemiddeld 3 van de 10 flesjes gerecycleerd. 7 flesjes belanden op de afvalberg of eindigen ergens in een oceaan. Aan de universiteit van Gent werd berekend dat we samen met de vis die we eten, nu al jaarlijks 11.000 microplastics mee binnenkrijgen.
En eigenlijk gaat het dan nog niet echt over recycleren maar “downcyclen”: het materiaal blijft niet even kwalitatief. Bovendien groeit de recyclagecapaciteit niet even snel als de productie van plastic flessen. De petflessen die daadwerkelijk in een recyclagebedrijf belanden, worden versnipperd en schoongemaakt. Dit proces breekt de kernstructuur van PET - de polymeerketens.
De gebroken polymeerketens zijn de reden waarom gerecycled PET de structuur mist om bijvoorbeeld nog een waterfles te maken, zonder de massale toevoeging van nieuw PET om de polymeren weer aan elkaar te binden. Als alternatief wordt er vaak synthetische kleding van gemaakt, die dan een grote rol spelen in het microplastics verhaal.
Hoeveel Water Is Er Nodig Om Flessenwater Te Produceren?
Om water uit een fles te drinken, is er veel extra water nodig om die fles te produceren. Het proces om 1 liter water in een plastic fles te maken, kost 3 tot 6 liter water om het te produceren. Ook bij glazen flessen wordt er veel extra water gebruikt om de flessen te reinigen en te spoelen.
Glazen flessen zijn wel beter! (Niet dus hé)
Op het eerste zicht verwacht je dat plastic altijd slechter scoort dan glazen flessen, maar dat blijkt niet altijd zo te zijn. Herbruikbaar glas is zwaarder om te transporteren en ook het spoelen kost water en energie. Wegwerpglas kan je maar omsmelten op 1.400 graden en scoort daarom het slechtst qua milieu-impact. (Zie infographic)
Hoeveel CO2 impact heeft flessenwater?
CO2 is een belangrijke parameter gelinkt aan het klimaat. In gram CO2 per liter voor de productie van de verpakking, de inhoud, het transport en de afvalverwerking liggen de hoeveelheden ver uit mekaar. De infographic maakt het meteen duidelijk: kraantjeswater belast het milieu met 1 gram CO2 per liter. Glas voor eenmalig gebruik met 260 gram, plastic voor eenmalig gebruik met 160 gram met net daaronder de herbruikbare varianten. Ook andere studies bevestigen dit. Nog één voorbeeld, om het af te leren: Voor klimaatverandering – gemeten in uitstoot van CO2-equivalenten – bleek de impact van flessenwater 150 maal groter dan die van kraantjeswater. (EOS)
Gefilterd water uit de kraan: 33 keer minder impact op het milieu dan flessenwater
Een levenscyclusanalyse is een manier om de totale milieubelasting van een product te bepalen. De levenscyclus impact van MyFontinet® gefilterd drinkwater is 33 keer beter
dan natuurlijk bronwater van wegwerp petflessen. Dat lieten we extern en onafhankelijk berekenen door het onderzoekscentrum VITO. Alle LCA studies rond drinkwater komen tot dezelfde conclusie: flessenwater presteert op alle milieuaspecten het slechtst, water uit de kraan is in elk opzicht de meest milieuvriendelijke keuze.
Waterwinning heeft impact op het ecosysteem waar het uitgetrokken wordt
Water dat in flessen gepompt wordt vanuit ondergrondse watervoorraden zorgt voor droogte in onder andere de rivieren en meren die gevoed worden met dat grondwater. Het aftappen van smeltwater is niet veel beter, omdat dat het water uit het ecosysteem haalt en een impact heeft op onder andere de lokale biodiversiteit.
Waarom zijn we water in flessen dan eigenlijk ooit beginnen kopen?
Ondertussen heb je een beter beeld van de milieu impact van flessenwater. Hoe komt het dat we dit dan toch doen? Dat is misschien wel de hamvraag. Waarom kopen we water in een fles dat ongeveer 100x zo duur is, zeker niet gezonder én slecht voor het milieu? Omdat we denken dat kraantjeswater niet gezond is. Alle cijfers en onderzoeken spreken dat tegen, maar ons gevoel overheerst en geeft de doorslag. Met dank aan? Marketing. Een trend die startte in de jaren ’70 toen de grote frisdrankproducenten begonnen te beseffen dat frisdrank alleen niet genoeg groei zou opleveren. Sindsdien zijn ze gebotteld water beginnen verkopen. Vergezeld van marketingcampagnes ter waarde van miljarden euro’s.
Zo wordt tot op de dag van vandaag het imago
van kraantjeswater onderuitgehaald en denken heel wat mensen nog altijd dat
flessenwater gezonder is. Is flessenwater écht niet gezonder dan kraantjeswater?
Nee, dat is echt, echt niet zo. Lees meer over de schadelijke stoffen in flessenwater. Wat meer context over de impact van flessenwater op de droogteproblematiek vind je hier.
Further reads met meer informatie:
Cijfers over hoeveelheden gebotteld water in België (FIEB-VIWF)
Water nodig om een liter water in een plastic fles te produceren (Plasticoceans)
Studies en cijfers over plastic pollution (Our world in data en The Guardian)
Studie van de Ugent over microplastics in seafood (Studie)
Recycleren van plastic petflessen (Pathwater)
CO2 impact van flessen (De Standaard)
Out of plastic documentaire (Trailer)
“Bottled water is the marketing trick of the century” (Artikel)
“Should we drink bottled water?” (World Economic Forum)