Microplastics zijn overal om ons heen. Van oceanen tot rivieren, de bodem en zelfs de lucht. Deze kleine plasticdeeltjes vormen een groeiend probleem. Maar wat zijn microplastics precies? Hoe komen ze in ons milieu terecht? En hoe kunnen we hun schadelijke effecten beperken? In dit artikel duiken we in de wereld van microplastics en belichten we de inzichten van wetenschappers die proberen te begrijpen hoe deze vervuiling onze gezondheid en het milieu beïnvloedt.
Wat zijn microplastics?
Microplastics zijn minuscule plasticdeeltjes, vaak kleiner dan vijf millimeter, die ontstaan door het afbreken van grotere plastic objecten zoals flessen en verpakkingen. Ook synthetische kleding en verzorgingsproducten spelen een rol in het vrijkomen van deze onzichtbare deeltjes. Soms worden ze zelfs bewust aan producten toegevoegd. Hoewel ze niet met het blote oog zichtbaar zijn, vormen microplastics een wereldwijd probleem. Ze zitten in ons drinkwater, voedsel en zelfs in de lucht die we inademen.
Hun verspreiding is zorgwekkend. Wetenschappers hebben microplastics aangetroffen op de meest afgelegen plekken ter wereld, zelfs in de sneeuw van de poolgebieden. Dit laat zien hoe diepgaand het probleem is.
Hoe komen microplastics in ons milieu?
Veel microplastics komen voort uit ons dagelijks gebruik van plastic en de manier waarop we dat afvoeren. Een van de grootste bronnen is de slijtage van autobanden. Elke keer dat we rijden, laten onze banden kleine plasticdeeltjes achter op de weg. Via regenwater komen deze deeltjes in rivieren en uiteindelijk in zee terecht. Daarnaast dragen synthetische kledingvezels die tijdens het wassen loslaten bij aan de vervuiling.
Ook de landbouw speelt een rol. Plastic folies, gebruikt om gewassen te beschermen, breken af in de bodem en komen via organismen in de voedselketen terecht. Onderzoeker Christian Laforsch ontdekte tijdens een korte wandeling al meer dan vijftig plasticfragmenten.
En als kers op de taart blijft de productie van flessenwater massaal. Het openen van plastic flessen veroorzaakt wrijving, waardoor kleine plasticdeeltjes in het water terechtkomen. We drinken ze dus letterlijk op.
Gevaar voor de gezondheid?
Vanwege hun kleine formaat kunnen microplastics ons lichaam gemakkelijk binnendringen. Grotere deeltjes worden vaak via de spijsvertering uitgescheiden, maar de kleinste deeltjes, de zogenaamde nanoplastics, kunnen in ons weefsel doordringen. Dit kan ontstekingsreacties veroorzaken en op lange termijn mogelijk zelfs schade toebrengen aan organen.
Onderzoek wijst uit dat microplastics ons darmmicrobioom kunnen verstoren, een cruciaal onderdeel van onze spijsvertering en het immuunsysteem. Een verstoord microbioom kan leiden tot spijsverteringsklachten en een verzwakt immuunsysteem. Hoewel het onderzoek naar de effecten van microplastics nog in de kinderschoenen staat, zijn de eerste resultaten zorgwekkend.
Wat kunnen we doen?
Gelukkig zijn er hoopvolle ontwikkelingen. Wetenschappers ontwikkelen technologieën om microplastics uit ons milieu te filteren. Een voorbeeld hiervan is de machine van uitvinder Sebastian Peukert, die microplastics uit afvalwater verwijdert met behulp van centrifugale krachten. Dit soort innovaties bieden hoop omdat ze vervuiling bij de bron aanpakken.
Daarnaast wordt er hard gewerkt aan de ontwikkeling van biologisch afbreekbare materialen. Wetenschappers zoals professor Seema Agarwal proberen plastic te vervangen door materialen die snel afbreken zonder schadelijke resten achter te laten. Deze innovaties kunnen de productie van microplastics drastisch verminderen.
Ook is betere recycling van plastic afval cruciaal om te voorkomen dat er meer plastic in het milieu terechtkomt. Industrieën spelen hierin een sleutelrol, aangezien veel microplastics ontstaan tijdens de productie of het gebruik van hun producten. Samenwerking tussen wetenschap en industrie is dan ook essentieel om dit probleem aan te pakken.